-
1 развести
совер.1. (в разные стороны) фæйнæрдæм фæкæнын, ахицæн кæнынразвести ссорящихся – хылгæнджыты фæйнæрдæм фæкæнын
2. (вырастить) скæнын, сарæх кæнынразвести пчел – мыдыбындзытæ скæнын
развести коз – сæгътæ скæнын
3. (растворить) схæццæ кæнын, батайын кæнынразвести известь – чъыр схæццæ кæнын доны
-
2 вскрыть
совер.1. (открыть) сыгом кæнын, сæргом кæнын, байгом кæнын, раргом кæнын2. (оперировать) скъæрт кæнын, бакъæрт кæнын, фæкъæрт кæнын3. перен. раргом кæнын, сæргом кæнын; хурмæ рахæссынвскрыть недостатки – сахъæттæ раргом кæнын
-
3 разбить
совер.1. асæттын, ацъæл кæнын, бамур кæнын, фехалынразбить тарелку – тæбæгъ асæттын
разбить счастье (перен.) – амонд фехалын
2. (поразить врага) ныппырх кæнын, ныддæрæн кæнынразбить войска противника – знаджы æфсад ныппырх кæнын, ныддæрæн кæнын
3. (розделить) хæйттæ акæнын, адихтæ кæнынразбить на три равные части – æртæ æмхуызон хайыл адих кæнын
-
4 отрезать
I (что-л.)1. совер. – отр`езатьалыг кæнын, ралыг кæнын, ракæнын; ачъепп кæнынотрезать пути к отступлению (перен.) – фæстæмæ фæндаг алыг кæнын
2. несовер. отрез`атьлыг кæнын; чъепп кæнынII отр`езать разг. (резко ответить)цæхгæр дзуапп раттын, цæхгæр алыг кæнын (ныхасæй) -
5 вдребезги
нареч.1. (на мелкие куски): разбить вдребезги – бамур кæнын, бапырх кæнын, ныцъцъæл кæнын, тæгæлтæ ахауын кæнын, базгъæлæнтæ кæнын, ныццæх-ныммур кæнын, ныддæрæн кæнын2. разг. зыбытыпьяный вдребезги – зыбыты расыг, фыдрасыг
-
6 выгнуть
совер. ратасын кæнын, атасын кæнын, æртасын кæнын, ракъæдз кæнын, ахъæдз кæнын, æркъæдз кæнын, æркъæлæт кæнын -
7 выделить
совер.1. (выбрать, назначить) равзарын, рахицæн кæнын2. (имущество) рахицæн кæнын, ахицæн кæнын3. (отметить) сбæрæг кæнын, ахицæн кæнынвыделить особым шрифтом – хицæн шрифтай сбæрæг кæнын
4. физиол. рахицæн кæнын -
8 освободить
совер.1. (выпустить на свободу) ссæрибар кæнын, суæгъд кæнын, рауадзыносвободить арестованного – ахæсты рауадзын
освободить от налога – хъалонæй фервæзын кæнын
3. (очистить) равдæлон кæнын, райвадæг кæныносвободить полку от книг – тæрхæг чингуытæй равдæлон кæнын
-
9 собрать
совер.1. в разн. знач. æрæмбырд кæнын, бамбырд кæнын, æрбамбырд кæнынсобрать людей – адæмы æрæмбырд кæнын
собрать урожай – хорæрзад æрæмбырд кæнын
собрать взносы – бахæссæггæгтæ æрæмбырд кæнын
собрать последние силы – фæстаг тыхтæ æрбамбырд кæнын
2. (ягоды и т. п.) æртонын -
10 спутать
совер.1. (нитки, волосы) ныссуйтæ кæнын, спыхцылтæ кæнын2. схæццæ кæнын, схылы-мылы кæнынспутать чьл-л. имена – искæй нæмттæ схæццæ кæнын
3.: спутать лошадь – сахсæн сæвæрын4. (сбить с толку) схæццæ кæнын, сдзæгъæл кæнын -
11 укрепить
совер. ныффидар кæнын, æрфидар кæнын, сфидар кæнын, бафидар кæнынукрепить плотину – ауæзт сфидар кæнын
укрепить город – горæт æрфидар кæнын
укрепить здоровье – æнæниздзинад сфидар кæнын
-
12 шататься
несовер.1. æнкъуысынзуб шатается – дæндаг æнкъуысы
дерево шатается – бæлас æнкъуысы
2. (при ходьбе) цудын, цудтытæ кæнын, дзой-дзой кæнын, цух-мухтæ кæнын, рахау-бахау кæнын -
13 გაასწორებინებს
(გაასწორებინა, გაუსწორებინებია) сраст ын ӕй кӕнын кӕндзӕн1) фӕйнӕг сраст кӕнын кӕндзӕн2) фӕйнӕг слӕгъз кӕнын кӕндз ӕнნაწერს გაასწორებინებს – йӕ фыст ын сраст кӕнын кӕндзӕнსაქმეს გაასწორებინებს – ахӕсгӕ хъуыддаг ын сраст кӕнын кӕндз ӕн: а) йӕ рӕдыд ын сраст кӕнын кӕндзӕн (бамбарын кӕнын кӕндзӕн); б) раст фӕндагыл ӕй бафтаудзӕнქართულ-ოსური ლექსიკონი (Грузинско-Осетинский словарь) > გაასწორებინებს
-
14 ввести
совер.1. (куда-л.) бакæнын, мидæмæ бакæнын, æрбакæнын, мидæмæ æрбакæнын, бахонын, æрбахонын2. (в действие, в моду, в обычай) ныффидар кæнын, ацæуын кæнын, атæрын -
15 вооружить
совер.1. ысхæстифтонг кæнын, рахæстифтонг кæнын, ысгæрзифтонг кæнын, рагæрзифтонг кæнын2. перен. (против кого-л.) сардауын, сызнаг кæнын, сфыдæх кæнынон вооружил всех против себя – сегасы йахимæ сфыдæх кодта
-
16 всыпать
1. несовер. всып`атьæвгæнын, калын2. совер. вс`ыпатьнывгæнын, цæвгæнын, бавгæнын, æрæвгæнын, ныккæнын, ныккалын -
17 готовить
несовер. в разн. знач. цæттæ кæнын, æввонг кæнын; рæвдз кæнын; ивтонг кæнындиг. цъапп кæнунготовить книгу к печати – чиныг мыхуырмæ цæттæ кæнын
готовить обед – сихор цæттæ кæнын, сихор аразын
-
18 жалеть
несовер.1. (чувствовать сострадание к кому-л.) тæригъæд кæнынжалеть сирот – сидзæртæн тæригъæд кæнын
2. (сожалеть) фæсмон кæнын, сагъæс кæнынжалеть о былом – чи аивгъуыдта, ууыл фæсмон кæнын
3. (беречь) æвгъау кæнын, ауæрдын; цæст нæ уарзынжалеть деньги – æхцатыл ауæрдын
трудов и жизни не жалел (Пушкин) – йæ фæллой æмæ йæ цард æвгъау нæ кодта
-
19 заставить
I совер. кæнынзаставить пойти – ацæуын кæнын
II совер. (загородить) сæхкæнын, сцагъд кæнынзаставить сесть – сбадын кæнын, æрбадын кæнын
-
20 истощать
несовер. фидийын кæнын, скъуийын кæнын, ихсийын кæнын, тайын кæнын, фæлахс кæнын, мæгуыр кæнынсм. истощить
См. также в других словарях:
нынѣ — (> 1000) нар. Теперь, ныне: нынѣ ѹбо ликѹеши Стих 1156–1163, 31 об.; а ныне ка. посъли къ томѹ. мѹжеви. грамотѹ. е ли ѹ него роба ГрБ № 109, XI/ХII; а нынѣ водѧ новѹю женѹ а мънѣ не въдасть ничьтоже ГрБ № 9, 70–90 XII; жено нынѣ иди въ домъ… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынѣшьнии — (125) пр. Нынешний, теперешний; современный: всь къ всемѹ присвоисѧ. словесы неиздреченьными… и предьнѥѥ разлѹчениѥ нынѣшьнимь съвъкѹплѥниѥмь ѹтѣша˫а. (νῦν) ЖФСт XII, 157; бѣ запрѣщено отъ пьрвѣишааго къ нынѣшьнюѹмѹ бывъшюѹмѹ покланѧѥмѹѹмѹ съборѹ … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынѧ — (377) нар. Теперь, ныне: къде сѹть нынѧ ошьдъшѧ˫а д҃ша чл҃вча. Изб 1076, 131 об.; нынѧ и присно и въ вѣкы вѣкомъ. Там же, 257; то же Мин ХI/XII (июль), 52 об. (запись); УСт XII … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынѣ — Ныне нынѣ теперь, в настоящее время (1): Того стараго Владиміра нельзѣ бѣ пригвоздити къ горамъ Кіевьскымъ: сего бо нынѣ сташа стязи Рюриковы, а друзіи Давидовы. 37. Глагола имъ Иисус: „Наплъните водоносы воды“. И напълниша до вьрха. И глагола… … Словарь-справочник "Слово о полку Игореве"
нынѣшнии — Нынешний нынѣшнии, яя, ее существующий в настоящее время, теперешний (1): Почнем же, братіе, повѣсть сію отъ стараго Владимера до нынѣшняго Игоря. 5. И от перваго же создания ея (церкви), еже нача Соломон цесарь, до нынѣшняго разорениа ...… … Словарь-справочник "Слово о полку Игореве"
нынѣча — (5*) нар. Теперь, нынче: а что ѥсмь нынѣча нарѧдилъ •в҃• кожуха... а то ѥсмь да(л) меншимъ дѣтемъ своимъ. Гр ок. 1339 (1, моcк.); а которыи суды издавна потѧг[ли къ г]ороду а тѣ и нынѣча к городу. Гр ок. 1367 (моск.); тѣ суды и н[ы]нѣча потѧнутъ… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынѣчьнии — (2*) пр. Нынешний, теперешний: поставило •д҃• кадце пшенице тоже полти •в҃• и лоньски и нынецнеи. ГрБ № 196, XIII/XIV; нынѣчьнеѥ средн. в роли с.: Понѥже бл҃гочьстивии еп(с)пи егупьтьсции. не ˫ако крамолѹюще на съборьнѹю вѣрѹ. написати посъланию… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынѣца — см. нынѣча … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынѣче — (1*) нар. То же, что нынѣча: а нынеце осподине наб… ГрБ № 372, 70–80 XIV … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
нынæмæггаг — з.б.п., ггæгтæ … Орфографический словарь осетинского языка
æхгæнын — ↓ ахгæнын, бахгæнын, æрæхгæнын, æрбахгæнын, рахгæнын, ныхгæнын, сæхгæнын, фехгæнын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка